Action painting is een stijl binnen de abstracte schilderkunst die halverwege de 20e eeuw ontstond en nauw verbonden is met het abstract-expressionisme. Abstract expressionisme, als bredere artistieke stroming, omvat verschillende stijlen, en action painting is een van de onderscheidende subgroepen. Action painting wordt gekenmerkt door het spontaan en energiek aanbrengen van verf op het doek, vaak met dynamische en fysieke bewegingen van de kunstenaar.

Dit zijn de belangrijkste kenmerken van Action Painting binnen de context van Abstract Expressionisme:

Spontaniteit en gebaren: Action painting benadrukt de directheid van het artistieke proces. Kunstenaars die in deze stijl werken, laten vaak traditionele gereedschappen en penselen links liggen en kiezen ervoor om de verf aan te brengen met dynamische en gebaarlijke bewegingen.

Fysieke betrokkenheid: Schilderen wordt een performance, en de fysieke aanwezigheid van de kunstenaar is duidelijk zichtbaar in het uiteindelijke werk. Kunstenaars kunnen verf op het doek laten druppelen, spetteren of gooien, waardoor een directe verbinding ontstaat tussen hun lichaamsbewegingen en het kunstwerk.

Geen nauwkeurig plan: Action painters werken doorgaans zonder een vooraf bepaald plan of compositie. Het doek wordt een ruimte voor spontane expressie, waarbij de kunstenaar in het moment reageert op het doek, geleid door intuïtie en emotie.

Jackson Pollock en Drip Painting: Jackson Pollock is misschien wel de meest iconische figuur die geassocieerd wordt met action painting. Zijn drippaintings, waarbij hij het doek op de grond legt en er van bovenaf verf op druppelt of giet, zijn een voorbeeld van het spontane en fysiek aantrekkelijke karakter van action painting.

Nadruk op proces: De nadruk ligt niet alleen op het eindproduct, maar ook op het scheppingsproces. De sporen van de bewegingen van de kunstenaar – druppels, spetters en penseelstreken – worden een integraal onderdeel van het kunstwerk en weerspiegelen de energie en directheid van het schilderen.

Onbewuste expressie: Sommige actieschilders werden beïnvloed door psychoanalytische ideeën en geloofden in de kracht van het onderbewustzijn. De spontane gebaren en bewegingen werden gezien als een manier om diepere lagen van de psyche van de kunstenaar aan te boren.

De gedurfde penseelstreken van Franz Kline: Franz Kline, een andere invloedrijke figuur in de action painting, gebruikte brede, gewaagde penseelstreken in zijn werk. Zijn grootschalige doeken kenmerken zich door brede bewegingen die een gevoel van dynamische beweging creëren.

Energie en intensiteit: Action painting staat bekend om zijn energie en intensiteit. Het doek legt de dynamische kracht van de handelingen van de kunstenaar vast, en kijkers ervaren vaak een gevoel van directheid en vitaliteit wanneer ze met deze werken in aanraking komen.

Action painting, binnen de bredere context van het abstract expressionisme, vertegenwoordigt een breuk met traditionele artistieke methoden en een verschuiving naar een meer spontane en emotioneel geladen benadering van schilderen. Het vierde de handeling van het creëren als een vorm van persoonlijke expressie en werd een bepalend element van de Amerikaanse kunst van het midden van de 20e eeuw.